Anayasa Mahkemesi, istinaf yoluna müracaat süresinin, kararın açıklandığı günden itibaren başlatılmasını öngören Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 273. maddesinin birinci fıkrasını iptal etti.
Trabzon 2. Asliye Ceza Mahkemesin de görülen bir davada, 5271 sayılı CMK'nın 273. maddesinde yer alan, mahkemenin kararına karşı istinaf istemi için "kararın açıklanmasından itibaren 7 gün süre tanınmasına" ilişkin hükmün iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvuruda bulundu.
Dava dilekçesinde gerekçe olarak, istinaf kanun yoluna başvuru süresinin, hükmün açıklanmasından itibaren başladığı belirtilerek, hükmün gerekçesinin duruşma tutanağına geçirilmediği durumlarda gerekçeyi bilmeyen sanık yönünden istinaf süresinin hükmün açıklanmasından itibaren başlatılmasının sanığa ağır külfet yüklediği gösterilmiştir.
ANAYASA MAHKEMESİ VERDİĞİ KARARA GEREKÇE OLARAK,
CMK'nin 232. maddesinde, yerel mahkeme kararının ana hatlarıyla duruşmada anlatılmasının, gerekçesinin de en geç 15 gün içinde dava dosyasına konulmasının öngörüldüğü, itiraz için taraflara süre tutum dilekçesi verilmesi zorunluluğu getirilmiştir.
Başvurucunun istinaf kanun yoluna başvurma hakkını gereği gibi kullanabilmesi için kararın hangi gerekçeyle verildiğini bilmesi gerektiği, kanun yolunda ileri sürülecek istinaf sebeplerinin, sadece sonuç hükmünle değil, aynı zamanda hükmün gerekçesiyle de ilgili olabileceği,
Bu nedenle ceza yargılamasında esaslı belgelerden olan ve hükmün maddi ve hukuki temelini oluşturan gerekçeyi içerir hükmün kanun yoluna taşınabilmesi için taraflara bildirilmesi gerekir, denilmiştir.
Hükmün gerekçesiyle birlikte açıklanmadığı, sadece hüküm sonucunun tefhim edildiği durumlarda, istinaf kanun yoluna başvuru süresini hükmün açıklanmasından itibaren başlatan ve kanun yoluna başvuracak tarafa öncelikle süre tutum dilekçesi, gerekçeli kararın tebliğinden sonra ise istinaf nedenlerini bildirir ikinci bir dilekçe sunma zorunluluğu öngören kuralın ulaşılmak istenen amaç bakımından zorunlu olmadığı, mahkemeye erişim hakkına gerekli olmayan bir sınırlama getirdiği,
Ayrıca, mahkemeye erişim hakkına getirilen sınırlamayla ulaşılmak istenen meşru amaç ve kişilerin mahkemeye erişim hakkından yararlanmasındaki bireysel yarar arasında makul bir orantının kurulamadığı, bu itibarla kuralın, gerekçesi açıklanmayan hükümler yönünden mahkemeye erişim hakkını güçleştirdiği ve kuralla hedeflenen amaca ulaşıldığında elde edilecek kamusal yararla kıyaslandığında kişilere aşırı külfet yüklediği, mahkemeye erişim hakkını orantısız, dolayısıyla ölçüsüz bir biçimde sınırladığı denilerek,
CMK'nın 273. maddesinin 1 numaralı fıkrasının, "İstinaf istemi, hükmün açıklanmasından itibaren 7 gün içinde hükmü veren mahkemeye bir dilekçe verilmesi suretiyle yapılır." şeklindeki birinci cümlesinde yer alan "… hükmün açıklanmasından itibaren…" ibaresinin Anayasa'ya aykırı olduğuna ve iptaline karar verip, bu iptal hükmününde, 9 ay sonra yürürlüğe gireceği yönünde karar vermiştir.