Markanın kaynak gösterme fonksiyonu, ayırt etme fonksiyonu reklam fonksiyonu ve kaliteyi garanti fonksiyonu olmak üzere 4 tane fonksiyonu vardır. Bu fonksiyonlardan en önemli olanı, bir markanın mal ve hizmetlerini diğer bir markanın mal ve hizmetlerinden ayırt edilmesini sağlayan ayırt etme fonksiyonudur. Bu fonksiyon sayesinde marka sahibi, kendi markasını geliştirerek diğer markalardan tanınır hale getirebilir. Müşterilerin, kendi markasını kullanmasını sağlayabilir. Ancak bu bilinilirlikten faydalanmak isteyen bazı kimseler bu markayı kendi markalarıymış gibi kullanabilir veya kendi mal ve hizmetlerini satarken bilinir markanın ismini kullanarak satışlarını artırabilirler. Bu eylemler marka hakkına tecavüz olarak sayılacağından dolayı hukuka uygun değildir. 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nca da bu eylemler yasaklanmıştır.
Marka hakkına tecavüz olarak sayılabilecek eylemler;
- Marka sahibinin izni olmaksızın markanın SMK m.7’de belirtilen biçimlerde kullanılması;
- Tescilli marka ile aynı olan herhangi bir işaretin, tescil kapsamına giren mal veya hizmetlerde kullanılması,
- Tescilli marka ile aynı veya benzer olan ve tescilli markanın kapsadığı mal veya hizmetlerle aynı veya benzer mal veya hizmetleri kapsayan ve bu nedenle halk tarafından tescilli marka ile ilişkilendirilme ihtimali de dâhil karıştırılma ihtimali bulunan herhangi bir işaretin kullanılması.
- Aynı, benzer veya farklı mal veya hizmetlerde olmasına bakılmaksızın, tescilli marka ile aynı veya benzer olan ve Türkiye’de ulaştığı tanınmışlık düzeyi nedeniyle markanın itibarından haksız bir yarar elde edecek veya itibarına zarar verecek veya ayırt edici karakterini zedeleyecek nitelikteki herhangi bir işaretin haklı bir sebep olmaksızın kullanılması.
- Marka sahibinin izni olmaksızın, markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanmak suretiyle markayı taklit etmek.
- Markayı veya ayırt edilemeyecek kadar benzerini kullanmak suretiyle markanın taklit edildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği hâlde tecavüz yoluyla kullanılan markayı taşıyan ürünleri satmak, dağıtmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak, ihraç etmek, ticari amaçla elde bulundurmak veya bu ürüne dair sözleşme yapmak için öneride bulunmak.
- Marka sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek.
Bu eylemlerin tecavüz olarak nitelendirilebilmesi için tecavüz sayılan eylemin ticari amaçla ve markasal kullanım kapsamında yapılmış olması gerekmektedir.
MARKA HAKKINA TECAVÜZ HALİNDE İLERİ SÜRÜLEBİLECEK TALEPLER
Hukuk Davaları:
- Mahkemeden tecavüz eyleminin tespiti talep edilebilir. Böylece ileride açılacak maddi manevi tazminat davalarında tecavüz eyleminin varlığı sabit olacaktır.
- Tecavüz fiillerinin durdurulması ve muhtemel tecavüzün önlenmesi talebi
- Tecavüz eyleminin etkilerinin devam ediyor olması halinde tecavüzün kaldırılması talebi
- Maddi ve manevi tazminat talebi
- Tecavüz oluşturan veya cezayı gerektiren ürünler ile bunların üretiminde münhasıran kullanılan cihaz, makine gibi araçlara, tecavüze konu ürünler dışındaki diğer ürünlerin üretimini engellemeyecek şekilde el konulması
- Bir üst maddede bahsedilen ürün, cihaz ve makineler üzerinde marka sahibine mülkiyet hakkı tanınması
- Tecavüzün devamını önlemek üzere tedbirlerin alınması, özellikle masraflar tecavüz edene ait olmak üzere el konulan ürünler ile cihaz ve makine gibi araçların şekillerinin değiştirilmesi, üzerlerindeki markaların silinmesi veya sınai mülkiyet haklarına tecavüzün önlenmesi için kaçınılmaz ise imhası
- Haklı bir sebebin veya menfaatinin bulunması hâlinde, masrafları karşı tarafa ait olmak üzere kesinleşmiş kararın günlük gazete veya benzeri vasıtalarla tamamen veya özet olarak ilan edilmesi veya ilgililere tebliğ edilmesi.
Marka hakkına tecavüze ilişkin hukuk davalarında görevli mahkeme fikri ve sınai haklar hukuk mahkemeleridir. Bu mahkemelerin bulunmadığı takdirde görevli mahkeme genel görevli mahkemeler olan asliye hukuk mahkemeleri olacaktır.
Yetkili mahkeme açısından ise seçimlik hak mevcuttur. Davacı, bu davayı kendi yerleşim yerinde açabileceği gibi hukuka aykırı tecavüz eyleminin gerçekleştiği yerde veya tecavüz eyleminin etkilerinin devam ettiği yerde davayı açabilir.
Ceza Davası:
Marka hakkına tecavüz eylemleri suç teşkil etmekte olup, marka sahiplerinin taklit marka üretimi satışı vb. şekilde marka hakkına tecavüz eden kişiler hakkında suç duyurusunda bulunulması halinde bu fiili gerçekleştiren kişilere karşı 1 yıldan 4 yıla kadar hapis ve adli para cezasına verilebilmektedir. Aynı zamanda Sulh Ceza Hakimliği tarafından kabul edildiği takdirde ilgili taklit marka ürünlerin bulunduğu yerde arama kararı ve ürünlere dava sonuna kadar el konulabilir.
Tarafımızca bahsedilen hususlar marka hakkına tecavüz eylemleri hakkında Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında düzenlenmiş yaptırımlar olup bunların haricinde haksız rekabete ilişkin hükümlere veya Türk Borçlar Kanunu’ndaki hükümlere göre de dava açılabilir.
Yukarıda marka hakkına tecavüz konusu genel itibariyle açıklanmış olup bu hususlar somut olaya göre değişkenlik gösterebilmektedir. Bu nedenle hak kaybına uğramamak açısından avukat danışmanlığında hukuki sürecin yürütülmesi faydalı ve doğru olacaktır.
