I- Genel Açıklamalar
Vatandaşlığın yetkili makam kararıyla genel yoldan kazanılması çerçevesinde, yabancının TVK md. 11’de aranan şartları başvuru tarihinde sağlaması gerekmektedir. Bununla birlikte, söz konusu şartların mevcudiyeti, yabancının Türk vatandaşlığına mutlak surette alınacağı anlamına gelmez. Nitekim TVK md. 10’da Türk vatandaşlığının kazanılmasında kanunda aranan şartları taşımanın, vatandaşlığın kazanılmasında kişiye mutlak bir hak sağlamayacağı hükme bağlanmıştır. Zira bir yabancının Türk vatandaşlığını kazanması devletin egemenlik hakkını ilgilendirdiğinden, yetkili makamın bu konuda takdir yetkisi bulunmaktadır.
Bu bakımdan, bir yabancının yetkili makam kararıyla genel yoldan vatandaşlık kazanması, kanunî şartların varlığının Vatandaşlık Başvuru İnceleme Komisyonu tarafından tespitinden sonra yetkili makamın takdiri ile mümkün olabilecektir.
II- Başvuru Şartları
5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 11 inci maddesi uyarınca Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancılarda;
– Kendi millî kanununa, vatansız ise Türk kanunlarına göre ergin ve ayırt etme gücüne sahip olması,
– Başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye’de kesintisiz beş yıl ikamet etmesi,
– Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini davranışları ile teyit etmesi,
– Genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmaması,
– İyi ahlâk sahibi olması,
– Yeteri kadar Türkçe konuşabilmesi,
– Türkiye’de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağlayacak gelire veya mesleğe sahip olması,
– Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hâli bulunmaması şartlarının bulunması gerekmektedir.
Söz konusu sekiz şarta Bakanlar Kurulu’nun takdir yetkisinde olmak üzere bir şart daha ilâve edilebilecektir. Buna göre, Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancıdan, taşıdığı devlet vatandaşlığından çıkması da istenebilir.
III- Gerekli belgeler
- Türk Vatandaşlığı Başvuru Formu;
- 50×60 mm formatında beyaz fonlu biyometrik fotoğraf;
- Pasaport veya yerine geçerli benzeri belge;
- Kimlik bilgilerinin yer aldığı doğum belgesi veya bu bilgilerin yer aldığı benzeri belge;
- Kişinin medeni durumunun yer aldığı belge. Evlenme belgesi, boşanma kararı, ölüm belgesi gibi.
- Kişinin bulaşıcı ve kamu sağlığı açısından tehlike oluşturmayacak bir hastalığının bulunmadığına ilişkin Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği niteliklerde sağlık raporu;
- Türkiye’de kendinin ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin geçimini sağlayabilecek mesleğe ve gelire sahip olduğunu gösterir belge (çalışma izni, vergi levhası vs);
- Vatandaşlık başvurusundan itibaren geriye yönelik en az 5 yıl Türkiye’de ikamet etmiş olduğuna dair İl Emniyet Müdürlüğü’nden alınacak Türkiye’ye giriş-çıkış tarihlerini gösterir belge;
- Vatandaşlık başvurusu sonuçlanana kadar ileriye yönelik yetecek süreli geçerli oturma izni belgesi;
- Başvuru sahibinin her hangi bir suç sebebi ile hakkında kesinleşmiş mahkeme kararı bulunuyor ise onaylı nüshası;
- Maliye Veznesine hizmet bedelinin yatırıldığına dair makbuz.
IV- Başvuru Süreci
Türk vatandaşlığına başvuru, başvurucunun yerleşim yerinin bulunduğu valiliğe kendisi veya bu konuda verilen özel vekaletname ile vekili tarafından yapılır. Başvurucunun 18 yaşından küçük ve(ya) ayırt etme gücünden yoksun olduğu durumlarda başvuru veli ya da vasi tarafından yapılabilmektedir.
Vatandaşlık başvurusunda yabancının Türkiye Cumhuriyeti Yabancı Kimlik Numarası esas alınarak işlem yapılmaktadır.
Başvuru form dilekçesi doldurularak gerekli evrakların teslimi ile yapılmaktadır. Başvuru tarihi olarak kişin form dilekçesinin evrak kaydı olarak aldığı tarih esas alınır.
Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancı, yeni kanuni düzenlemeye istinaden aranan ikamet süresi içinde toplam 12 ayı geçmemek üzere yurt dışında bulunabilir. Yurt dışında geçirilen sürelerin toplamı 12 ayı geçmiyorsa, öngörülen ikamet süresi içinde değerlendirilir.
Yabancının ikamet ettiği il sınırları içinde Valiliğe yapmış olduğu başvuru, Valilik tarafından İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’ne gönderilmektedir. Başvurucu, Vatandaşlık başvuru numarasını ilgili Bakanlığın Genel Müdürlüğü Halkla İlişkiler biriminden öğrenerek takip edebilir.
İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından gerekli inceleme yapılarak vatandaşlık başvuru sonucu olumlu veya olumsuz olmak üzere ilgilisine bildirilir.